Bir yanda bilgisayar, televizyon, cep telefonu, tablet gibi teknolojik aletler öbür yanda kitaplar… Çocuklar tereddütsüz teknolojik aletleri seçiyor ve kitaplar raflarda tozlanarak kapakları dahi açılmadan eskiyor. “Çocuklarımıza kitapları sevdirmek için ne yapmalıyız?” Eminim bu soruyu kendisine sormayan yoktur. Elimden geldiğince çocuklarımıza bu konuda nasıl yardımcı olabileceğimizi sizlerle paylaşacağım.
Kitaplar çocuklarımızın dünyasına giremediği sürece maalesef hep arka planda kalmaya mahkûm olacaktır. Biz yetişkinler, kitapları sevdirmek adına bazı önemli adımları yüksek gayretle atmalıyız. Öncelikle çocuklarımıza kitap seçerken onların seviyesine uygunluğunu ön planda tutmalıyız. Bu konuda öğretmenlerimizden gerekli desteği alabiliriz. Diyelim ki yaş uygunluğu tamam sonra ne yapacağız? Aldığımız kitaplar onların dünyasına hitap ediyor mu? Bu soruya tastamam cevap bulmamız gerekiyor. Çocukların dünyalarına seslenmeyen kitaplar, onlara kitap okumayı sevdirmediği gibi bir de çocukları kitap okumadan soğutuyor. Sevdiği kitapları alıp evimize geldik. Çocuğunuza “Odana git, kitabını oku!” derseniz çocuğunuz kitabı birkaç sayfa çevirdikten sonra muhtemelen bir köşeye fırlatacaktır. Yanınıza alın, size okusun, sabırla dinleyin. Gerekirse okuma saatleri düzenleyin ve birlikte kitap okuyun. Çocuk, büyüklerinin kitaplara karşı duyduğu ilgiyi görünce sizleri örnek alacaktır.
Çocuğunuz kitabını dikkatle okuyor. Bu da yeterli gelmeyecektir. Henüz kitabı okutmadan kitabın görsellerine baktırarak resimleri yorumlatın. Resimlerden yola çıkarak tahminlerde bulunmasını sağlayın. Hatta sadece resimleri göstererek kitabın içeriği hakkında yorumlarda bulunsun.
Kitabı okumaya devam ederken yine resimlerle ilgili sorular sorarak çocuğunuzun görsel ve zihinsel gelişimine yardımcı olun. Soru cevaplarla okuduğu kitabı pekiştirmesini sağlayın. Soracağınız sorulara yanıt alamazsanız hemen cevabını vermeyin. Basit ipuçlarıyla cevabı bulmasına yardım edin. Tamamen okuduktan sonra mutlaka aklında kalanları anlatmasını sağlayın. Baktınız ki anlatmayı tam olarak gerçekleştiremedi, o zaman sıkmadan ya siz kitabı alıp okuyarak yardımcı olun ya da tekrar okumasını sağlamaya çalışın. Tabii okumaları çok uzun süreli devam ettirmeyin. Gerekirse yirmi dakika okusun, dinlensin, okumaya devam etsin. Çocuğunuzun kitap hakkında yargılar çıkarmasını sağlamak çok önemlidir. Kafasında kalanları resmetmesini sağlarsanız hem resim yaparak eğlenecektir hem de gelişimine katkı sağlayacaktır. Bir de kitaptaki kahramanların olumlu davranışlarını tehlike oluşturmayacak şekilde canlandırmalarını isteyin. Tehlikeli davranışlardan kaçınması gerektiğini yaşına uygun bir anlatımla vurgulayın. Bu yapacağınız çalışmalar onun ufkunu açacaktır.
Kitapların çocuğunuzun dünyasına girmesi adına kitapları görmesi, koklaması, kitaplara odasında yer vermesi gerekir. Kitaplığını istediği gibi düzenlemesine izin verin. Siz sadece kitaplığın temizliği noktasında ona destek verin. Çocuğunuza kitap okuma konusunda hiçbir zaman baskı kurmayın; fakat “Nasıl istersen öyle yap!” yaklaşımının yanlış olduğunu da unutmayın!
Eğitimci Yazar Coşkun Bulut
Türkiye’nin aylık tek Edebiyat Gazetesi, öykü, deneme, yazı, şiir ve söyleşilere yer vermektedir.